Help! Ik heb stress!

Prof. dr. Elke Van Hoof is klinisch psycholoog (met specialisaties in psychodiagnostiek, trauma, stress en burn-out), docent medische, gezondheidspsychologie en eerstelijnspsychologie én oprichter van het Huis voor Veerkracht. Begin 2020 richtte ze de vzw Ally Institute op die o.a. de website iedereenok.be in het leven riep. Ze is ook lid van de Hoge Gezondheidsraad van België.

Wat is stress?

"Biologisch gezien is stress een lichamelijke reactie op een prikkel. Het lichaam geeft aan dat er iets aan de hand is. Te veel stress en te weinig rustmomenten zijn ongezond voor lichaam én geest: we zijn minder creatief, minder tolerant en piekeren erop los."

Stress zit niet alleen 'in het koppeke'

Lichamelijke stress krijg je als je immuunsysteem moet reageren op een ziekte, dat kost enorm veel energie. Je kunt ook fysiek over je eigen grenzen gaan door bv. zelf je huis te verbouwen en niet genoeg te recupereren. Emotionele stress steekt de kop op als je aan jezelf begint te twijfelen: ‘ik ben niet goed genoeg’ of ‘niemand ziet me graag’. Zoiets kan getriggerd worden door een gebeurtenis die je herinnert aan vroeger. Ook als er te hoge eisen worden gesteld aan jezelf, kun je er last van krijgen. Denk maar aan een zieke partner die je moet verzorgen. Wees alert, want van lichamelijke stress kun je emotionele stress krijgen en omgekeerd. Daarnaast kennen veel mensen financiële stress, stress in hun relaties en stress in een job waar te veel van hen wordt gevergd.”

Allemaal samen in een kantoor? Stress-alarm!

“Door in een lawaaierige omgeving te werken, raakt je batterij op een gegeven moment leeg. Neem nu de grote, open space kantoorlandschappen die je overal ziet, ze waren initieel wel heel goed bedacht. De designers zagen het als een organisch samenspel van grote ruimtes, afgesloten brainstormlokalen, telefoonbubbels en verschillende manieren om bureaus te organiseren. Het is bewezen dat die opzet wérkt.

Maar helaas hebben veel bedrijven er een eigen, ondoordachte draai aan gegeven en dus belanden we veel te vaak in één grote, lawaaierige zaal bomvol bureaus en stoelen die veel te dicht bij elkaar staan. Zo’n ‘werkbarak’ is afgrijselijk. Je ziet de hele tijd andere mensen en wordt voortdurend afgeleid. Draag in zo’n geval eventueel een geluidswerende koptelefoon en probeer thuiswerkdagen in te lassen.

Sinds de coronacrisis krijgen we ook steeds vaker te maken met online meetings. Het vergt enige discipline om daar correct mee om te gaan. Eén van de beste tips die ik kan geven? Zet je eigen video af, zo zit je in ieder geval al niet naar jezelf te staren. De technologie is heel goed, zeker als ze goed wordt toegepast. Dat betekent wel: met mate. In een ‘echte’ kantooromgeving vergader je ook niet van ’s morgens tot ’s avonds want dan word je gek.”

Let op de symptomen

“De coronacrisis heeft een grote impact gehad: veel mensen verloren hun werk en vielen plots zonder sociaal netwerk of financiële middelen. Iedere persoon ervaart stress anders, maar in zo’n geval moet je al stevig in je schoenen staan om geen stress te ervaren.

Ik heb de voorbije periode met veel mensen gewerkt die echt ziek werden door de stress. Het lichaam is prima in staat om acute stress op te vangen, zolang die stresspiek gevolgd wordt door een periode van herstel. Tot op zekere hoogte is stress zelfs stimulerend. Maar als de herstelperiode uitblijft, wordt het gevaarlijk en krijg je last van hoofdpijn, slecht slapen, irritaties en problemen met je geheugen. Zodra je deze symptomen opmerkt, moeten er alarmbellen afgaan en is het tijd om in te grijpen.”

SOS stress!

Stress is vaak niet te vermijden, dus is het belangrijk dat je leert om er zo goed mogelijk mee om te gaan en vervolgens ook te recupereren. Wat kun je zelf doen om stress af te bouwen?

  • Claim je hersteltijd en druk de pauzeknop in. Ga na of je iets aan de situatie kunt veranderen.
  • Leer de signalen van stress bij jezelf herkennen. Wacht niet om er iets aan te doen totdat alles in de soep loopt.
  • Word actief en kom uit de zetel. Elke dag dertig minuten wandelen aan matige intensiteit is het beste medicijn.
  • Denk na over wat je graag doet en wat je talenten zijn, zoals koken of zingen in een koor. Deze activiteiten zullen je energie geven in plaats van stress.
  • Breng structuur aan in je leven.
  • Doe aan zelfzorg: slaap voldoende, eet gezond en onderhoud je sociale contacten.