Kun je veerkracht kweken?

Prof. dr. Elke Van Hoof is klinisch psycholoog (met specialisaties in psychodiagnostiek, trauma, stress en burn-out), docent medische, gezondheidspsychologie en eerstelijnspsychologie én oprichter van het Huis voor Veerkracht. Begin 2020 richtte ze de vzw Ally institute op die o.a. de website iedereenok.be in het leven riep. Ze is ook lid van de Hoge Gezondheidsraad van België.

Wat is veerkracht?

"Het vermogen om terug te veren staat gelijk aan het vertrouwen in je eigen capaciteiten om met tegenslagen en nieuwe situaties om te gaan."

Zijn mensen van nature veerkrachtig?

“Er zijn veel factoren die meebepalen of je al dan niet veerkrachtig bent, maar het is ten dele ook aangeboren. Helaas staan sommige mensen van nature wat pessimistischer in het leven, want er bestaat ook zoiets als het depressie-gen, om het even heel simpel uit te drukken. Daardoor hebben ze een verhoogde kwetsbaarheid. Let wel, dat onderzoek staat nog in de kinderschoenen.”

Kun je een veerkrachtige houding aanleren?

“Soms krijg je slechte kaarten in het leven. Veerkracht houdt in dat je het spel leert spelen, welke kaarten je ook in je hand houdt. Door de interactie met je omgeving ontwikkel je al doende meer veerkracht. Dat is niet statisch, maar dynamisch. Ook verliezen hoort bij het opbouwen van meer veerkracht. Natuurlijk heeft iedereen recht op zelfmedelijden, maar het is beter om je daar niet in te wentelen.

Iemand als Marc Herremans had na zijn ongeval genoeg redenen om bij de pakken te blijven zitten, maar hij bekeek zijn kaarten en speelde verder. Hij focuste zich op een nieuw doel. Een positieve, optimistische houding helpt om je leven in perspectief te zien.”

Wat is de beste houding om veerkracht op te bouwen?

“Er zijn drie belangrijke factoren. Ten eerste moet je leren om meer vertrouwen te hebben in jezelf. Er is niets mis mee om je gevoelens te uiten. Ten tweede heb je meer vertrouwen nodig in de wereld. Het is écht zo dat de meeste mensen deugen. Je mag best hulp vragen aan andere mensen. Ten derde moet je erin geloven dat je meer in de hand hebt dan je denkt. De wereld is kneedbaar, je kunt echt beter worden in iets.”

Maar iemand kan toch ook ontzettend veel pech hebben?

“Bij elke vorm van pech zou je op zoek kunnen gaan naar de opportuniteit die erin zit. Misschien heb je wel één of ander talent dat je uit het oog verloor en dat je nu kunt aanboren? Het is goed om situaties niet zomaar te accepteren. Actie ondernemen is altijd beter dan passief afwachten hoe het afloopt.”

Hoe hou je die positieve houding vol?

“In onze maatschappij leeft het idee dat alles meteen moet opgelost worden. Als één of andere actie niet meteen iets oplevert, beginnen we er niet aan. Maar af en toe moet je ondanks alles toch volhouden en op die manier langzaamaan kleine ‘win’-situaties opbouwen, zodat je op den duur wél vooruitgang boekt. Zoek ook positieve manieren om je gedachten af te leiden: ga sporten of spreek af met vrienden.”