Marieke Dewitte is professor psychologie en seksuologie aan Maastricht University.
“Verbondenheid staat centraal. Het gevoel jezelf te kunnen zijn, open te kunnen praten en je kwetsbaar te durven opstellen. Weten dat die ander er is wanneer je hem, haar of hen nodig hebt. Kunnen steunen op iemand die je naar waarde schat en begrijpt. Belangrijk hierbij is of je goed gehecht bent: de persoon op wie je terugvalt, is dan een veilige basis en geeft je zekerheid.”
“Hechting is een aangeboren systeem bij de mens en het wordt gevormd tijdens de eerste twee levensjaren. Het is belangrijk voor de overleving van de soort. Ben je moe? Heb je honger? Heb je pijn? Dan geef je als baby een signaal aan je zorgverlener zodat die weet dat hij of zij iets moet doen om je te helpen. De manier waarop de zorgverlener met jou omgaat, positief of negatief, sla je op diep in jezelf. Het heeft een grote invloed op hoe jij jezelf en anderen later ziet. Ben ik wel de moeite waard om graag gezien te worden? Kan ik anderen vertrouwen? Afhankelijk van je eigen ervaringen als kind met je zorgverlener, ben je veilig of onveilig gehecht.”
“Vroeger ging men ervan uit dat die hechting nooit veranderde, dat kinderen die onveilig gehecht zijn, voor de rest van hun leven problemen zouden hebben met relaties. Je ziet dat wel eens bij pleegkinderen, die soms moeite hebben met intieme relaties. Maar uit onderzoek weten we nu dat je een onveilige hechting wel degelijk kunt overwinnen, zeker door nieuwe ervaringen op te doen met partners of vrienden. Je kunt je ook op verschillende manieren hechten aan verschillende mensen. Het is wel zo dat je originele ‘blueprint’ nooit echt verdwijnt. Als je iemand nieuw leert kennen, kan je in eerste instantie reageren vanuit je buikgevoel, maar het mogelijke ‘wantrouwen’ kan dus overwonnen worden. Het lukt wel niet altijd en dat maakt het voor sommigen heel moeilijk om nieuwe, intieme verbindingen aan te gaan. Je blijft dan bang om je kwetsbaar op te stellen of in de steek gelaten te worden. Het is een oerangst. Maar geen enkele situatie is ooit hopeloos. Mensen kunnen altijd evolueren.”
“Soms ontmoet je mensen bij wie je meteen een klik voelt. Je zit op dezelfde golflengte. Eerst zoek je de nabijheid op, je wil bij de ander zijn. Daarna ontwikkel je een veilige basis. Geleidelijk ontstaat het gevoel dat je op de ander mag leunen als het moeilijk gaat. Je kan 100 procent jezelf zijn en weet dat de ander je niet zal afwijzen, ook al heb je bij wijze van spreken een moord gepleegd. Het duurt gemiddeld twee jaar voor je dit stadium bereikt.”
“Ja. Het begint allemaal met jezelf kwetsbaar te kunnen opstellen. Er zijn voor de ander, jezelf opzijzetten en luisteren. Daar moet je actief mee bezig zijn. Dat betekent uiteraard niet dat je altijd fysiek beschikbaar zijn of altijd de telefoon opnemen. Het gaat zeker ook om de symbolische, mentale nabijheid. Gewoon weten dat er iemand is op wie je kan terugvallen, op wie je kan leunen. Creëer kansen, toon je openheid en geef de ander het gevoel dat hij of zij belangrijk voor je is. Want daar gaat hechting vaak om, het gevoel uniek en bijzonder te zijn voor de ander. Erkend en gezien worden, zeker door de hechtingsfiguur, is belangrijk voor de eigenwaarde.
“Vanaf wanneer noem je een relatie intiem? Elke donderdag met iemand koffie gaan drinken? Als het intiem aanvoelt, is het ook intiem. Je bepaalt dit voor een groot stuk dus zelf. Soms hebben mensen wel iets te snel het gevoel dat ze een intieme relatie hebben met iemand. Zeker bij jongeren, die nog veel experimenteren. Ook bij online contacten kan er een vals gevoel van verbondenheid ontstaan. Je bouwt een relatie op zonder fysiek contact. Je kan je afvragen of dat dan intimiteit is? Of gewoon een gevoel hebben dat je je emoties kunt ventileren? Wederkerigheid en wederzijdse zorg zijn hierin erg belangrijk.”
“Voor sommige mensen is vertrouwen hebben het lastigste. Er zijn meer angstig gehechte mensen, die bang zijn voor verlies van verbondenheid en voor afwijzing. Ze willen of kunnen niet alleen blijven, vaak omdat ze zichzelf niet voldoende waarderen en ze blijven maar proberen om steun en nabijheid te bekomen bij een ander. Ze willen te veel, te snel. Ze dwingen af. Daarnaast zijn er mee vermijdend gehechte mensen, die dezelfde angst voelen, maar die eerder vluchten dan vechten. Ze nemen afstand, zijn bang en gaan conflicten uit de weg. In die twee gevallen is het lastiger om een relatie op te bouwen.”
“Er zijn meerdere niveaus van intieme relaties. Met sommige mensen ervaar je emotionele intimiteit, met andere kan er seksuele verbondenheid zijn. Die verschillende vormen hoeven niet samen te vallen in één persoon. We hebben vaak het idee dat onze partner alles moet zijn voor ons: we willen dat hij of zij dezelfde interesses heeft, dat er een goede seksuele relatie is én emotionele verbondenheid. Dat kan, uiteraard. Maar het grote probleem bij relaties is dat we vaak veel te hoge verwachtingen hebben. Je hoeft niet alles bij één persoon te leggen. Het is gezond om naast je partner ook andere, intieme vriendschappen te hebben.”
“Sommige vriendschappen gaan vanzelf, maar dat is niet per definitie zo. Het punt is: je bouwt iets op, je investeert. Eens die relatie er is, kan die tegen een stootje. Maar een relatie blijft kwetsbaar. Als er ooit een vertrouwensbreuk komt, vermindert het gevoel van intimiteit meteen. Het hoeft echter niet altijd zo dramatisch te verlopen. Mensen veranderen als persoon. Ze evolueren en krijgen andere interesses. Er zijn dan minder raakvlakken, je bent niet meer zo goed op de hoogte van elkaar. Op een bepaald moment kun je elkaar kwijtraken, zonder ooit ruzie gemaakt te hebben.”
“Het is heel belangrijk om je verbonden te voelen met anderen. Het is zelfs noodzakelijk voor je geluk. Niet geld of status maken je gelukkig, maar jezelf kunnen zijn, jezelf blootgeven en je verbonden voelen met een ander. Als iemand empathisch is naar jou toe en je erkend wordt door de ander, draagt dat bij aan je welzijn. Het grootste probleem bij depressie is vaak een verlies aan intimiteit in relaties, het gevoel niet meer verbonden te zijn. Dan val je helemaal terug op jezelf en kwijn je weg. We zijn sociale wezens.”
“Mensen die zich ‘leeg’ voelen, hebben vaak een laag zelfbeeld en zoeken anderen om die leegte op te vullen. Je streeft dan wel naar nabijheid, maar vanuit een verkeerde motivatie. Je probeert jezelf op te vullen met de ander. Heb je het moeilijk om jezelf open te stellen? Dan kan je daaraan werken. Het is een cliché, maar je kunt een ander niet graag zien als je niet eerst jezelf graag ziet. Zelfwaardering is heel belangrijk om in verbinding te komen met anderen.”
Deze website gebruikt cookies om je een betere bezoekerservaring te bieden. Bepaal hier welke soort cookies je toestaat.