Intimiteit

In ‘t kort: intimiteit gaat over gevoelens van verbinding, hoe gehecht je bent aan de ander en de mate waarin je de ander vertrouwt. De Amerikaanse psycholoog Robert Sternberg omschrijft het zo:

• een innig gevoel
• een gevoel van verbondenheid of binding
• een gevoel van welzijn voor de ander
• geluk willen voor de ander
• de ander hoog in aanzien hebben
• op de ander kunnen rekenen in tijden dat je het nodig hebt

Maar ook nog zo:

• ervaren dat je elkaar begrijpt
• bezittingen delen
• persoonlijk en eerlijk kunnen communiceren met elkaar
• emotionele steun geven aan elkaar
• de ander waarderen
• empathie hebben voor elkaar
• de ander als voorspelbaar (betrouwbaar) kunnen ervaren

Een hele boterham, maar het komt erop neer dat deze gevoelens een ervaring van warmte geven in een liefdevolle relatie.

In relaties tussen mensen zijn twee aspecten van belang: zich openstellen en de reactie van de gesprekspartner daarop. Het eerste gaat over de mate waarin je openlijk kan praten over emotionele gedachten en gevoelens (bijvoorbeeld angst, verdriet, kwetsbaarheid, maar ook vreugde). Het tweede is de mate waarin je gesprekspartner meelevend reageert op deze gedachten en gevoelens. Volgens de psychologen Reis en Shaver dragen beide aspecten bij aan het intimiteitsgevoel tussen gesprekspartners. Dat gevoel is heel persoonlijk en moeilijk in woorden uit te drukken. De ene gesprekspartner kan het meer ervaren dan de andere en dat is helemaal oké.

Je kan intimiteit ervaren in verschillende soorten relaties: een vriendschapsrelatie, een partnerrelatie, een seksuele relatie of de relatie met jezelf. Binnen deze relaties zijn er verschillende types van intiem gedrag die in meer of mindere mate aanwezig kunnen zijn. Het is niet omdat je dit gedrag stelt, dat er daarom per se een intieme band zal zijn. De gedragstypes kunnen wel bijdragen tot het versterken van de intieme relatie.

Intimiteit of intiem gedrag kan je niet forceren, je kan het wel bewust opbouwen. Mensen met hechte of intieme relaties halen daar veel voldoening en geluk uit. Het gevoel gewaardeerd, erkend en geliefd te worden maakt gelukkig.

Ook in de geluksdriehoek vind je dat terug. Het bouwblok ‘Je goed omringd voelen’ verwijst naar het gevoel dat je warme en vertrouwelijke relaties hebt met de mensen om je heen. Je intieme relaties passen daar ook in. Door zulke relaties aan te gaan, ga je je goed omringd voelen en dat draagt bij tot je geluksgevoel. In intieme relaties kan je jezelf zijn (zie Bouwblok ‘Jezelf kunnen zijn’). Je durft jezelf kwetsbaar opstellen en de andere ziet je (graag) zoals je bent. Dat geeft een warme verbondenheid én het versterkt je zelfbeeld op een positieve manier. Jezelf kunnen zijn begint bij jezelf kennen en jezelf accepteren. Weten wat je (niet) leuk vindt en wat je belangrijk vindt in het leven, helpt om jezelf niet te verliezen in relaties. Wanneer twee mensen zichzelf kunnen zijn en elkaar door en door kennen, krijgt hun relatie meer betekenis en wordt ze intiemer. Intiem zijn begint dus voor een stuk bij jezelf. Je durft naar je eigen kwetsbaarheden kijken en omarmt de leuke én de minder leuke delen van jezelf. Als je jezelf kan accepteren zoals je bent, wordt het ook makkelijker om iemand anders toe te laten.

Wanneer je als baby een constante, attente zorgfiguur had die er voor je was en die op een warme manier voor je zorgde, zul je waarschijnlijk ‘veilig gehecht’ in het leven staan. Dat wil zeggen dat je anderen kan vertrouwen en je mannetje kan staan in verschillende sociale situaties, omdat je zeker bent van jezelf en je omgeving. Je hebt namelijk van kleins af aangevoeld dat mensen te vertrouwen zijn, en dat je op anderen kan terugvallen wanneer je daar nood aan hebt. Sommigen hebben dat als opgroeiend kind niet altijd kunnen of mogen ervaren. Dat kan bijvoorbeeld door een ouderfiguur die soms afwezig, streng, kil of onvoorspelbaar was. Daardoor kan je deels ‘onzeker (of angstig of onveilig) gehecht’ zijn. In zo’n geval kan je meer moeite hebben om intieme contacten aan te gaan. Je zal je misschien minder snel overgeven aan iemand. Het is iets moeilijker om een ander te vertrouwen of ervan uit te gaan dat die wel het beste met je voor heeft. Door je toch kwetsbaar te durven opstellen in een veilige omgeving, bij de juiste mensen, kan je ervaren hoe dat voelt en kan het langzaamaan steeds makkelijker verlopen.

Want dat is net wat er gebeurt bij het opbouwen van intimiteit: je stelt jezelf open voor de ander, en die reageert daar begripvol op. Een veilige hechting kan je dus zien als een belangrijke voorwaarde voor het uitbouwen van intieme relaties. Maar het is geen verloren zaak wanneer er geen veilige hechting is. Want gelukkig kan je daaraan werken: door zelfinzicht te ontwikkelen (eventueel met behulp van therapie) en stil te staan bij hoe jij in (intieme) relaties staat.

Een vriendschap kan even intiem en vertrouwd aanvoelen als de band met een partner, zus of broer. Een intieme vriendschap ontstaat niet vanzelf. Het vraagt tijd, voldoende contact (en energie) en enkele specifieke elementen, zoals de ander graag hebben, dicht bij elkaar zijn en jezelf kunnen zijn.

Soms ontstaan vriendschappen omdat je veel dingen met elkaar gemeen hebt. Bijvoorbeeld leeftijd, interesses, hobby’s, studierichting, gezinssituatie, achtergrond ... Op die manier kan je veel vrienden hebben of met veel mensen contact hebben.

Wanneer mensen elkaar voor de eerste keer zien of ontmoeten, blijft het contact meestal oppervlakkig. Als je elkaar meer ziet, dingen samen doet of meemaakt, kan het gebeuren dat je meer over jezelf vertelt en op die manier elkaar beter leert kennen. De kans is groot dat jouw vrienden mensen zijn die je heel vaak (digitaal) ziet en spreekt en/of bij jou in de buurt wonen, werken, naar school gaan ... Als je (nieuwe) intieme vriendschappen wil aangaan, is het belangrijk om erin te investeren (tijd vrijmaken, contact opnemen, luisteren ...). Daarnaast is er ook een ‘klik’ nodig: je bent graag bij elkaar, je kan jezelf zijn ... Uit onderzoek blijkt dat intimiteit in vriendschapsrelaties toeneemt als vrienden open kunnen praten over emotionele gedachten en gevoelens en daar ook empathisch op kunnen reageren.

De meeste mensen hebben maar een handvol intieme vrienden. Bij zulke vrienden voel je je veilig, je vertrouwt elkaar en je hebt soms maar een blik of een half woord nodig om elkaar te begrijpen. Je durft jezelf bloot te geven en over emoties te praten, maar dat hoeft natuurlijk niet altijd. Het is ook gewoon leuk om over koetjes en kalfjes te babbelen of samen dingen te doen.

Welk intiem gedrag zien we in vriendschapsrelaties?

• Samen leuke dingen doen: wandelen, sporten, iets (klaar)maken, een uitstapje doen ...
• Een zelfde kijk op de betekenis van het leven delen of een godsdienst delen.
• Samen de schoonheid van de dingen ervaren: genieten van de natuur, een concert, museum of film ...
• Samen discussiëren of samen studeren.
• Diepgaande gesprekken voeren, emotionele momenten met elkaar delen, elkaar emotionele steun geven.

Je investeert in je intieme vriendschapsrelatie door enerzijds jezelf voor je vriend(in) open te stellen. Door open te zijn over je emoties, gedachten of twijfels. Dat is soms lastig, maar het kan wel helpen als je vriend(in) daar empathisch (begripsvol, zorgzaam, bevestigend) op reageert. Op die manier voel je je veilig om zulke dingen met hem of haar te delen. En het werkt natuurlijk in twee richtingen: wanneer je vriend(in) zich kwetsbaar opstelt door emoties, gedachten of twijfels met jou te delen, is het belangrijk dat jij daar even respectvol en empathisch mee omgaat. Zo creëer je een vertrouwensvolle en doorheen de tijd ook een intiemere vriendschapsrelatie.

Merk je op dat je vriend(in) ergens mee zit? Breng dat dan ter sprake. Ook zo verdiep je je vriendschapsrelatie. Zeg bijvoorbeeld: “Ik merk dat je met iets zit.” Of “Je kijkt zo somber, is er iets?” En doe dat ook als hij of zij er net blij uit ziet: “Je straalt zo vandaag, leuke dag gehad?”

Probeer het antwoord dan niet meteen te relativeren of af te wijzen, maar luister oprecht en empathisch. Bijvoorbeeld: “Dat klinkt wel heftig.” of “Dat zal niet eenvoudig zijn voor jou.” of “Wat een fijn nieuws.” ...

Het is niet altijd eenvoudig om je kwetsbaar op te stellen. Mensen durven vaak niet goed dingen te tonen of zeggen aan elkaar, uit onzekerheid of angst om ‘raar’ te worden gevonden. Maar door het toch te doen, kan je net rekenen op heel veel begrip voor die dingen waar je je slecht over voelt of misschien zelfs over schaamt. Of misschien is er zelfs herkenbaarheid: de ander herkent zich in jouw verhaal of jij herkent je in de ander. Daardoor is het vaak makkelijker om met zulke gevoelens om te gaan. Probeer vooral duidelijk te maken dat je ergens mee zit. Dat hoeft niet altijd door iets te zeggen, je kan ook een bericht of een emoticon sturen.

Een paar voorbeeldjes:

“Pff, mijn dag is slecht begonnen. Ik heb vanmorgen weer eens geroepen tegen mijn zoontje omdat hij zijn tanden niet wou poetsen. We moesten ons haasten om op tijd op school te zijn. Ik voel mij echt een slechte moeder.”

“Nu heeft die nog niet gereageerd op mijn WhatsApp-bericht. Zou ze dan toch niet op mij vallen?”

“Nu heeft mijn collega weer zijn deadline niet gehaald, ik word daar zo boos van ...”

“Ik heb nog veel werk voor school en ik had afgesproken met mijn lief. Die gaat echt niet content zijn.”

“Heb je even tijd om te bellen of te chatten? Ik heb even iemand nodig die luistert.”

Wil dat dan zeggen dat je je bij iedereen kwetsbaar moet opstellen? Nee, meestal doe je dat bij mensen bij wie je je goed en veilig voelt en die je vertrouwt.

Wat kan je concreet doen om je intieme vriendschapsband te versterken?

• Spreek af met je vriend(in) om iets leuks te doen.
• Verras je vriend(in) met iets dat hij/zij leuk vindt.
• Wees aandachtig voor wat je vriend(in) voor jou doet en toon je dankbaarheid.
• Stuur eens een kaartje of schrijf een briefje waarin staat waarom jullie vriendschap waardevol is voor jou.
• Durf eens stil te staan bij wat jullie vriendschap voor jullie betekent.
• Probeer moeilijke momenten niet uit de weg te gaan. Je kan het misschien niet oplossen, maar een luisterend oor bieden, kan al veel betekenen.

Wat houdt intimiteit in een partnerrelatie juist in? De meesten zullen waarschijnlijk meteen denken aan iets wat met seks te maken heeft. Dat klopt, maar dan voor een klein deeltje. Intimiteit in een partnerrelatie is zo veel meer dan alleen maar het seksuele. Je kan je met je partner op verschillende vlakken verbonden voelen. Die soorten van intimiteit zijn elk op hun beurt steeds in meer of mindere mate in je relatie aanwezig. Soms is het overduidelijk dat je je op een bepaald niveau intiem verbonden voelt, soms ook weer niet. De meeste aspecten kunnen constant aanwezig zijn, als een aangename warmte die je voelt, maar niet meteen kan thuisbrengen. Het is er, en pas als je erbij stilstaat, besef je juist wat het is.

Zo is er om te beginnen emotionele intimiteit: dat is je partner ervaren als liefdevol en dichtbij. Dat kan zowel letterlijk als figuurlijk zijn. Je kan bij je partner terecht met de leuke en minder leuke dingen die je meemaakt. Je voelt je vertrouwd bij elkaar. Samen als koppel een verlies verwerken of een promotie vieren horen daar bijvoorbeeld ook bij. Daarnaast is er de sociale intimiteit, namelijk overeenkomen en afspreken met elkaars vrienden, ze appreciëren en een gezamenlijk netwerk uitbouwen waarop je kan terugvallen. Leuke dingen doen met hen of met je partner valt onder recreatieve intimiteit. Ideeën delen met elkaar, kunnen praten over wat er in je omgaat en kunnen luisteren naar de zorgen en dromen van je partner, is intellectuele intimiteit. De twee laatste vormen van intimiteit zijn spirituele en esthetische intimiteit. De eerste gaat over het samen kunnen beleven van of praten over iets wat grootser is dan ons en ons als mens overstijgt. Noem het dezelfde kijk hebben op de zin van het leven als degene met wie je dagelijks lief en leed deelt. Jezelf esthetisch intiem voelen met je partner doe je wanneer je samen geniet van iets wat jullie allebei mooi vinden: een zonsondergang, een tentoonstelling of de architectuur van een bepaalde stad tijdens een citytrip.

Zoals je dus ziet, is intimiteit veel meer dan seks alleen. Toch vervult seks een belangrijk deel binnen een partnerrelatie. Het zorgt voor verbinding, en voor een soort band die je in contacten met anderen niet hebt: de seksuele intimiteit.

Soms beleef je heel duidelijk verbindende, intieme momenten waar je met een warm gevoel op terugkijkt. En met periodes zijn er amper intieme aspecten aanwezig in je relatie. Dat is oké. Meer nog, dat is volkomen normaal!

Aan je intieme relatie werken is iets wat je bewust kan doen, maar meestal gaat het vanzelf. Door de dingen die je samen doet en samen meemaakt, voel je je meer verbonden met elkaar. Jezelf intiem voelen met iemand kan je niet forceren. Wel kan je er bij stilstaan, erover nadenken, het bespreken met je partner en er bewust in investeren.

Bij intimiteit denk je waarschijnlijk meteen aan seksualiteit. De twee zijn dan ook nauw met elkaar verbonden. Seksualiteit kunnen we de meest ultieme vorm noemen van je verbonden voelen met een partner. Hoewel seks een heel intieme, persoonlijke en lichamelijke handeling is, hoeft die niet altijd op een diepgaand intiem niveau te zijn. Soms is er seksualiteit zonder een bepaald gevoel van intimiteit en omgekeerd. Evenwel hoort seksualiteit vaak bij een zich ontplooiende intimiteit binnen een partnerrelatie. Het is een belangrijk ingrediënt om je verbonden en goed te blijven voelen bij je partner. Het bevestigt de intieme band die jullie voelen en zorgt voor een extra dimensie die je in andere (vriendschaps-, familie- of werk-) relaties niet hebt. Maar het is een proces van vallen en opstaan. Van jezelf en de ander beter en beter te leren kennen. Het vraagt tijd en wat ervaring om jezelf goed te kennen en te weten wat je wil. Hoe goed ken jij je eigen lichaam en wat je fijn vindt?

Wanneer een liefdesrelatie start, wil je meestal zo dicht mogelijk bij de ander zijn. Daar zorgen de vlinders in de buik voor. Je wil elkaar zien, horen, aanraken, kussen … Wanneer de relatie vordert en je je meer en meer openstelt voor de ander, kan je op intiem vlak een stap verder gaan: dan is er ruimte voor seksualiteit. Let wel: daar moeten jullie je allebei klaar voor voelen! Voor sommigen kan dat al vrij snel. Het kan dat seksualiteit en de aantrekkingskracht zorgen voor de start van een intieme relatie. Anderen hebben daar meer tijd voor nodig. Dat is allemaal oké. Het belangrijkste is dat jullie je er allebei goed bij voelen. Hoe belangrijk vind jij seksualiteit bij het opbouwen van een intieme band? Hoe zou jij dat aanpakken?

Seksualiteit en intimiteit zijn niet altijd in dezelfde hoeveelheid aanwezig in een relatie. Soms barsten jullie van de (seksuele) energie en de verbondenheid die daarmee vaak gepaard gaat. Maar soms staat seks op een lager pitje. Ook dat is normaal. Belangrijker is dat je je goed voelt bij je partner, en dat de band tussen jullie hecht aanvoelt. De bijhorende intieme en seksuele gevoelens kunnen dan wel van intensiteit verschillen, de basis zal goed zitten! Blijf niet bij de pakken zitten en ga ermee aan de slag wanneer je aanvoelt dat je aan die basis wil werken.

Werken aan je partnerrelatie is natuurlijk anders dan je vriendschapsbanden verstevigen. Toch zijn er heel wat mogelijkheden voor koppels:

• Stel elkaar vragen die je een inkijk geven in hoe je jezelf, de ander en je relatie ziet. Dat kan heel persoonlijk en diepgaand zijn, waardoor je echt jezelf openstelt voor de ander om elkaar beter te leren kennen, en zo de band te versterken. Inspiratie kan je vinden bij de oefeningen/tools. De vragen kunnen een effect hebben op je emotionele en intellectuele intimiteit. Je kan dingen van elkaar te weten komen die je nog niet wist. Soms worden er kwetsbare ervaringen gedeeld waarop je partner erg begripvol reageert. Of je ontdekt dat jullie exact hetzelfde denken of reageren op een bepaalde situatie. Nog een pluspunt: door samen iets te doen zal ook de recreatieve intimiteit versterken.
• Ook samen praten over wat je leuk vindt op seksueel vlak is een aanrader. Wat vond je leuk de laatste keer dat je gevreeën hebt? Waar heb jij het meest van genoten? Waarvan denk je dat je partner het meest heeft genoten? Waar genieten jullie samen van op seksueel vlak? En willen jullie dat uitvoeren? Door met dergelijke vragen (en het vervullen ervan) aan de slag te gaan, verstevig je de emotionele, intellectuele, seksuele en recreatieve intimiteit. Nog een tip om het leuker (of spannender) te maken: doe dit in de vorm van een spelletje. Schrijf bijvoorbeeld op briefjes waarvan je geniet en waarvan je zin krijgt of opgewonden wordt. Doe de briefjes in twee kommetjes, trek in de loop van de week om de beurt een briefje uit het kommetje van de ander en pas de tip toe. Het kan ook een aanleiding zijn om er met elkaar over te praten, zodat de ander wat meer uitleg kan geven.Verder is het belangrijk om bewust tijd voor elkaar vrij te maken: plan een gezellig avondje met z’n tweetjes, ga een weekendje weg, kook samen, maak een wandeling, kijk samen naar een film, ‘hang’ met z’n tweeën op de zetel, laat een babysit komen … De was en de strijk even links laten liggen voor al deze dingen is méér dan oké!
• Toon interesse in elkaar. Wat houdt de ander bezig? Hoe zit het met zijn of haar hobby, vrienden of werk? Door interesse te tonen, laat je de ander zien dat je hem/haar de moeite waard vindt en leer je je partner beter kennen. Bovendien kan je steun bieden als het even wat minder gaat.
• Geef complimentjes of verras je partner eens.
• Soms kan intimiteit ook betekenen dat je elkaar wat ruimte geef. Je neemt dan even de tijd om iets voor jezelf of alleen te doen en je geeft je partner de ruimte om dat ook te doen.

Net zoals bij een vriendschapsrelatie, kan de relatie die je met jezelf hebt meer of minder intiem zijn. En net zoals bij andere relaties, is het belangrijk om er echt tijd voor te maken en in te investeren. Je brengt immers met niemand anders zoveel tijd door. Door jezelf te (leren) accepteren zoals je bent, voel je je niet alleen beter in je vel, maar wordt het ook makkelijker om intieme relaties met anderen aan te gaan. Start dus met een goede vriend te zijn voor jezelf. Doe bijvoorbeeld regelmatig iets alleen of iets wat jij écht geweldig tof vindt. Maak een lijstje met je dromen en probeer je wildste ideeën een kans te geven. Een moeilijk moment? Probeer even empathisch en begripvol te zijn voor jezelf als voor je vrienden. Gebruik je luisterend oor, bemoedigende woorden of enthousiaste complimentjes ook voor jezelf. Een intieme relatie met jezelf, doet jou, je zelfbeeld en je relaties deugd. Ontdek alles over jezelf kunnen zijn!

Ook seksualiteit kan een plekje hebben in een intieme relatie met jezelf. Zelfbevrediging is heel normaal en bijna iedereen doet het. Volgens het Sexpert-onderzoek masturberen mannen vaker dan vrouwen. Mannen één tot meerdere keren per week, vrouwen één tot meerdere keren per maand. Vrijen met jezelf is in alle opzichten een positieve manier om je eigen seksualiteit te ontdekken of te uiten. Door te wrijven, masseren of strelen, stimuleer je je lichaam op verschillende gevoelige plaatsen, met een orgasme als eventueel gevolg. Het is een ontdekkingstocht langs, over, rond en in je eigen lichaam. Kortom, door te masturberen leer je je lichaam beter kennen en ontdek je wat je lekker en opwindend vindt.

Masturbatie is ook heel gewoon binnen een relatie. Want als je zelf geen idee hebt van wat je lekker vindt, hoe kan je partner dan weten wat die moet doen om jou te bevredigen? Het kan helpen om makkelijker te communiceren met je partner over seksualiteit en wat je opwindend vindt. Daarnaast kan masturbatie helpen als je partner niet evenveel zin of nood heeft aan seks. Je partner voelt zich niet verplicht en je kan je seksuele spanning kwijtraken.

Maar wist je dat het nog meer voordelen biedt? Zelfbevrediging tijdens periodes van stress helpt je te ontspannen. Het bevordert de nachtrust, je valt gemakkelijker in slaap en het heeft een positief effect op je lichaam en brein.

Wil je hier meer over lezen? Neem een kijkje op www.allesoverseks.be/masturberen.