Winterdip

Mensen met een winterdip of winterblues voelen zich somber, hebben een slecht humeur, komen moeilijker tot actie, voelen zich in het algemeen down… Dit is niet zomaar een offday, maar kan soms maanden duren.

Deze dip is namelijk duidelijk gelinkt aan de seizoenen: de symptomen duiken op wanneer de herfst en winter hun intrede doen en verdwijnen weer als de lente in het land is. Het lijkt wel alsof je gemoed meeleeft met de bomen die hun blad verliezen en in winterslaap gaan.

• Aanhoudende vermoeidheid
• Veel slapen of net slechter slapen
• Sombere stemming
• Moeilijker kunnen concentreren
• Geïrriteerd en minder verdraagzaam zijn
• Anders gaan eten: minder eetlust hebben of net veel (ongezond) eten
• Minder goesting om dingen te doen
• Minder zin in seks
• Je wat terugtrekken en minder afspreken met mensen

Enkele tips om je te wapenen tegen de winterblues:

1. Zoek licht op
   Wanneer de hoofdoorzaak van de winterdip een tekort aan licht is, dan ligt de oplossing voor de hand: jezelf blootstellen aan meer (natuurlijk) licht. Dit doe je liefst in de ochtend, om je lichaam het signaal te geven om wakker en actief te worden. Maar ook de rest van de dag stel je jezelf best zo veel als mogelijk bloot aan zonlicht, door bijvoorbeeld dicht bij het raam te gaan zitten, alle gordijnen open te doen, af en toe naar buiten te gaan, …
   
   
2. Hou een vast ritme aan
   Net zoals het moeilijk is om te dansen wanneer het ritme de hele tijd verandert, is het voor je lichaam ook moeilijker om dat slaap-waak ritme vast te houden wanneer je altijd op verschillende tijdstippen gaat slapen en opstaat. Help je lichaam dus door op een vast moment te gaan slapen en je wekker te zetten.
   
   
3. Beweeg
   Door te bewegen geef je je lichaam het signaal dat het (letterlijk) actief mag zijn. Bovendien maak je dan ook het befaamde gelukshormoon cortisol aan, waar je niet enkel content, maar ook wakker van wordt. Van bewegen word je ook nog eens moe, waardoor de kans op een goeie nachtrust toeneemt.
   
   Beweeg je buiten? Dan geniet je ook nog eens van extra zonlicht (zie tip 1). Beweeg je samen met anderen? Dan laad je ook je sociale batterij op. Driedubbele winst dus! Bekijk de bewegingsdriehoek.
   
   Een kleine kanttekening: luister naar je lichaam. Dieren houden niet voor niets een winterslaap en ook ons lijf geniet er soms van om het wat rustiger aan te doen. Beweeg ook niet te intens vlak voor het slapengaan, want dan verstoor je het slaap-waak ritme.
   
   
4. Trek je niet terug
   Blijf ook inzetten op sociaal contact en trek je niet té veel terug in je (hopelijk) gezellige cocon. Sociaal contact geeft energie, de kans om je slecht humeur te delen, zorgt voor steun… Hoewel het in de winter misschien wat moeilijker is dan in de zomermaanden, blijft het ook belangrijk om in te zetten op activiteiten en dingen die je belangrijk vindt. Het kan helpen om deze dingen op te schrijven en doelstellingen te bepalen. Op basis hiervan kan je een plan voor jezelf maken. Onthoud wel: blijf realistisch en bovenal mild.
   
   
5. Let op je voeding
   Wanneer we in een dip zitten, hebben we ook vaak meer zin in eerder ongezond eten. Comfortfood, zeg maar. Dat is erg begrijpelijk en ook hier is mildheid op zijn plaats.
   Uiteraard hebben ook je eetgewoontes een impact op hoe je je voelt en is het een goed idee om hierbij stil te staan. Alle info over een gezond eetpatroon vind je in de voedingsdriehoek.
   
   
6. Lichttherapie
   In samenspraak met een arts kan je ook kiezen voor lichttherapie. Via deze behandeling stel je jezelf (via een speciale lamp) bloot aan extra licht, waardoor je melatonine aanmaakt en meer energie zal krijgen.

Zo goed als iedereen moet even wennen aan de dagen die korter worden, de donkerte en de dalende temperaturen van de herfst- en wintermaanden. Na enkele dagen zoeken, zijn we daar weer aan gewend en past ons lichaam zich aan. Maar voor ongeveer 1 à 2% van de bevolking is dit niet het geval: zij kunnen zich niet of moeilijker aanpassen en blijven zich slecht in hun vel voelen.

De oorzaak hiervan vinden we terug in ons lijf en heeft alles (of toch heel erg veel) te maken met licht.

Overdag zijn we liefst wakker en helder, waardoor we actief kunnen zijn en die dingen kunnen doen die we belangrijk vinden. ’s Avonds worden we dan moe, waardoor we ’s nachts slapen. Tijdens die slaap verwerkt onze geest alles wat we meemaken, herstelt ons lichaam en bereiden we ons voor op een nieuwe dag.

Dit slaap-waak ritme wordt voor een groot stuk bepaald door twee hormonen: melatonine en cortisol. Wanneer het donker wordt, maakt ons lijf melatonine aan en dit zorgt voor een slaperig gevoel. Bij licht neemt de hoeveelheid melatonine af en wordt er cortisol vrijgegeven. Dat zorgt ervoor dat je wakker wordt en energie krijgt.

Wat gebeurt er nu wanneer er, zoals in de herfst en winter, minder licht is? Dan maken we meer melatonine aan waardoor we vermoeider worden.

Sommige mensen zijn hier gevoeliger voor en krijgen last van die befaamde winterdip.

Naast die biologische oorzaak hebben we ook de neiging om, net zoals dieren in winterslaap gaan, ons wat terug te trekken. Sommige mensen doen kaarsjes of lampjes aan, de dekentjes worden bovengehaald en we maken het binnen lekker gezellig terwijl het buiten donker en koud is.

Daar is helemaal niets mis mee! Integendeel, je zet hiermee in op het bouwblok ‘je goed voelen’. Maar wanneer dit ervoor zorgt dat we ook minder buitenkomen, minder mensen zien, minder actief worden, … dan kan dit het sombere gevoel nog versterken.

Een winterdip en een winterdepressie zijn wel degelijk twee verschillende zaken.

De klachten bij een dip zijn minder ernstig en gaan makkelijker en sneller over. In geval van een winterdepressie zullen de symptomen niet zomaar verdwijnen en is er meer nodig dan de tips hierboven.

Men spreekt officieel van een winterdepressie (als diagnose) wanneer de depressieve gevoelens enkel spelen tijdens de wintermaanden én dit ten minste twee jaar op rij voorkomt. Neem dan zeker contact op met je huisarts. Die kan je dan gericht doorverwijzen.